این تغییرات شامل نازک شدن پوست، کاهش تولید کلاژن و الاستین، ایجاد چین و چروک، تیرگی پوست و از دست دادن خاصیت ارتجاعی است. پیری پوست یک فرآیند طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است، اما برخی عوامل می‌توانند باعث پیری زودرس پوست شوند.
اخیراً دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت در گزارشی به ۹ علت شایع پیری زودرس پوست اشاره کرده است که عبارتند از:
- نور خورشید
- سیگار کشیدن
- رژیم غذایی کم‌پروتئین و سرشار از کربوهیدرات‌های ساده
- رژیم غذایی کم میوه و سبزیجات
- رژیم‌های لاغری نامتعادل
- استرس
- کمبود خواب
- مصرف الکل
- استفاده بیش از حد از لوازم آرایشی
در ادامه، به بررسی جامع‌تر عوامل موثر بر پیری زودرس پوست و راه‌های پیشگیری از آن می‌پردازیم.
عوامل ژنتیکی
ژنتیک یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر پیری پوست است. افرادی که سابقه خانوادگی پیری زودرس پوست دارند، بیشتر در معرض این مشکل قرار می‌گیرند.
عوامل محیطی
عوامل محیطی نیز نقش بسزایی در پیری زودرس پوست ایفا می‌کنند. برخی از این عوامل عبارتند از:
۱. قرار گرفتن در معرض نور خورشید
نور خورشید حاوی اشعه‌های ماورا بنفش (UV) است که می‌توانند به پوست آسیب برسانند. این اشعه‌ها باعث کاهش تولید کلاژن و الاستین، ایجاد چین و چروک، تیرگی و لک شدن پوست می‌شوند.
۲. استعمال دخانیات
سیگار کشیدن جریان خون را در پوست کاهش می‌دهد، که این امر منجر به کاهش اکسیژن‌رسانی و تغذیه پوست شده و در نهایت باعث پیری زودرس می‌شود.
۳. آلودگی هوا
آلودگی هوا حاوی مواد شیمیایی مضری است که با افزایش تولید رادیکال‌های آزاد، به سلول‌های پوست آسیب می‌رسانند.
۴. استرس
استرس باعث افزایش تولید هورمون‌های کورتیزول و اپینفرین می‌شود که می‌توانند به سلول‌های پوست آسیب زده و پیری زودرس را تسریع کنند.
عوامل مرتبط با سبک زندگی
سبک زندگی ناسالم نیز می‌تواند به پیری زودرس پوست منجر شود. برخی از این عوامل عبارتند از:
۱. تغذیه نامناسب
رژیم غذایی کم‌پروتئین و سرشار از کربوهیدرات‌های ساده مانند برنج سفید، نان سفید و شیرینی‌جات، می‌تواند باعث پیری زودرس پوست شود. همچنین، رژیم‌های لاغری نامتعادل ممکن است به افتادگی و پیری پوست منجر شوند.
۲. کمبود خواب
کمبود خواب تولید کلاژن و الاستین را کاهش می‌دهد، که این امر به ایجاد چین و چروک و پیری زودرس پوست می‌انجامد.
۳. عدم مراقبت از پوست
عدم رعایت روتین‌های ساده مراقبت از پوست، مانند استفاده نکردن از کرم‌های مرطوب‌کننده، ضدآفتاب، شستشوی روزانه پوست و آرایش زیاد، می‌تواند به پوست آسیب برساند.
راه‌های پیشگیری از پیری زودرس پوست
با رعایت برخی نکات می‌توان از پیری زودرس پوست جلوگیری کرد یا آن را به تاخیر انداخت. برخی از این راه‌ها عبارتند از:
۱. استفاده از کرم ضد آفتاب
استفاده از ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر، پوست را در برابر اشعه‌های مضر خورشید محافظت می‌کند.
۲. ترک سیگار و الکل
ترک سیگار و الکل به بهبود جریان خون در پوست کمک کرده و پیری زودرس را به تاخیر می‌اندازد.
۳. کاهش استرس
کاهش استرس باعث کاهش تولید هورمون‌های مضر برای پوست می‌شود.
۴. تغذیه سالم
یک رژیم غذایی متعادل که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی باشد، مواد مغذی ضروری برای سلامت پوست را تامین می‌کند.
۵. خواب کافی
خواب کافی به تولید کلاژن و الاستین کمک کرده و باعث شادابی پوست می‌شود.
۶. مراقبت از پوست
استفاده از محصولات مراقبت از پوست مناسب، انجام معاینات دوره‌ای نزد متخصص پوست و رعایت روتین روزانه پوستی، به حفظ سلامت و شادابی پوست کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
پیری پوست یک فرآیند طبیعی است که با افزایش سن اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. با این حال، با رعایت نکات مراقبتی و دوری از عوامل آسیب‌زا، می‌توان از پیری زودرس پوست جلوگیری کرد یا آن را به تاخیر انداخت. با داشتن سبک زندگی سالم و مراقبت صحیح از پوست، می‌توان از پوستی شاداب و سالم لذت برد.
