جراحی‌های زیبایی به منظور بهبود ظاهر و اصلاح نواقص بدنی انجام می‌شوند. با این حال، مانند هر نوع جراحی، خطراتی نیز در پی دارند. یکی از عوارض جدی و ناخوشایند که ممکن است در جراحی‌های زیبایی رخ دهد، نکروز یا مرگ بافت‌های بدن است. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به ناحیه جراحی‌شده مختل شده و باعث مرگ سلول‌های آن ناحیه می‌شود. در این مقاله به بررسی دلایل بروز نکروز، علائم آن، راه‌های پیشگیری و روش‌های درمان این عارضه پرداخته‌ایم.
نکروز چیست؟
نکروز به معنای مرگ غیرقابل‌برگشت بافت‌های بدن است که معمولاً به دلیل قطع یا کاهش جریان خون به آن ناحیه رخ می‌دهد. در جراحی‌های زیبایی، بافت‌ها به دلایلی مانند فشار بیش‌ازحد، بریدگی‌های عمیق، یا مشکلات مرتبط با بهبود زخم ممکن است به نکروز دچار شوند.
دلایل بروز نکروز در جراحی‌های زیبایی
- فشار بیش‌ازحد بر بافت‌ها
در جراحی‌هایی که نیاز به کشیدن و جمع کردن بافت‌ها وجود دارد، مانند لیفت صورت یا بدن، احتمال وارد شدن فشار زیاد به رگ‌های خونی و کاهش جریان خون افزایش می‌یابد. این فشار ممکن است باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به سلول‌ها و در نتیجه مرگ آنها شود. - مصرف سیگار و مشکلات مربوط به جریان خون
سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند احتمال نکروز را افزایش دهد. سیگار به شدت بر روی عروق خونی تأثیر گذاشته و باعث تنگ شدن رگ‌ها و کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها می‌شود. این مسئله باعث کاهش توانایی بدن در بهبود زخم‌ها و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده پس از جراحی می‌شود. - عفونت پس از جراحی
عفونت یکی از عوارض رایج پس از جراحی است که در صورت عدم کنترل به موقع، می‌تواند باعث بروز نکروز شود. وقتی باکتری‌ها وارد زخم شده و تکثیر می‌شوند، باعث آسیب به بافت‌ها و مرگ سلولی می‌گردند. - بریدگی‌های عمیق و آسیب به رگ‌های خونی
در برخی از جراحی‌های زیبایی مانند جراحی سینه یا جراحی‌های بازسازی، بریدگی‌های عمیق می‌تواند به رگ‌های خونی صدمه زده و جریان خون به ناحیه جراحی‌شده را مختل کند. - بیماری‌های زمینه‌ای
بیمارانی که به بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی-عروقی یا فشار خون بالا مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر نکروز قرار دارند. این بیماری‌ها بر روی جریان خون و سلامت بافت‌های بدن تأثیر می‌گذارند و توانایی بدن برای بهبود پس از جراحی را کاهش می‌دهند.
علائم نکروز در جراحی‌های زیبایی
شناخت علائم نکروز بسیار حیاتی است تا بیمار بتواند به موقع برای درمان اقدام کند. مهم‌ترین علائم نکروز در جراحی‌های زیبایی عبارتند از:
- تغییر رنگ پوست: در مراحل اولیه، پوست ممکن است به رنگ قرمز یا بنفش تغییر کند. با پیشرفت نکروز، پوست ممکن است سیاه و خشک شود.
- درد شدید و مداوم: درد شدید در ناحیه جراحی‌شده، به‌ویژه اگر با التهاب و تورم همراه باشد، یکی از علائم نکروز است.
- بوی نامطبوع: وجود بوی نامطبوع در ناحیه جراحی شده می‌تواند نشانه‌ای از نکروز بافت باشد.
- خروج مایعات چرکی: در صورت نکروز، ممکن است از ناحیه زخم مایعات چرکی خارج شود.
روش‌های پیشگیری از نکروز
با توجه به خطرات مرتبط با نکروز، انجام اقدامات پیشگیرانه برای کاهش احتمال بروز این عارضه بسیار مهم است. برخی از این اقدامات شامل موارد زیر است:
- عدم مصرف سیگار قبل و بعد از جراحی
ترک سیگار حداقل چند هفته قبل از جراحی و تا زمان بهبود کامل زخم‌ها به کاهش احتمال نکروز کمک می‌کند. - مشاوره و ارزیابی دقیق پیش از جراحی
جراح باید وضعیت سلامت عمومی بیمار، از جمله وجود بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف داروها را بررسی کند. این ارزیابی به تعیین مناسب بودن بیمار برای جراحی و کاهش خطرات احتمالی کمک می‌کند. - رعایت دقیق دستورات پزشک پس از عمل
بیمار باید به دقت تمامی دستورالعمل‌های پس از عمل را دنبال کند، از جمله استفاده از داروهای تجویز شده، تمیز نگه داشتن زخم‌ها و مراجعه منظم به پزشک برای پیگیری روند بهبود. - استفاده از تکنیک‌های جراحی پیشرفته
جراحان باتجربه و متخصص معمولاً از تکنیک‌های جراحی پیشرفته استفاده می‌کنند که به حفظ جریان خون در ناحیه جراحی‌شده کمک می‌کند و احتمال بروز نکروز را کاهش می‌دهد.
درمان نکروز
در صورت بروز نکروز، درمان به شدت و گستردگی عارضه بستگی دارد. روش‌های درمانی مختلفی برای مدیریت نکروز وجود دارند که برخی از آنها عبارتند از:
- تمیز کردن زخم و برداشت بافت مرده (دبریدمان)
این روش شامل برداشت بافت‌های مرده از ناحیه آسیب‌دیده است تا به بهبود زخم کمک کرده و از انتشار عفونت جلوگیری کند. - مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها
در صورتی که عفونت نیز وجود داشته باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی تجویز کند تا باکتری‌ها کنترل شوند. - جراحی ترمیمی
در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی مجدد برای بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده وجود داشته باشد. این جراحی‌ها ممکن است شامل پیوند پوست یا استفاده از فلپ‌های بافتی باشد. - مراقبت‌های خاص زخم
در برخی موارد ممکن است از روش‌های نوین مانند درمان‌های وکیوم (VAC therapy) یا استفاده از پانسمان‌های خاص برای کمک به بهبود زخم استفاده شود.
نتیجه‌گیری
نکروز یکی از عوارض نادر ولی جدی جراحی‌های زیبایی است که می‌تواند تاثیرات مخربی بر نتایج جراحی و سلامتی بیمار داشته باشد. با این حال، با رعایت نکات پیشگیرانه و پیگیری دقیق پس از جراحی، می‌توان احتمال بروز این عارضه را به حداقل رساند. انتخاب یک جراح ماهر، انجام ارزیابی‌های دقیق پیش از جراحی و پیروی از دستورات پزشک پس از عمل از مهم‌ترین عوامل موفقیت‌آمیز بودن جراحی و جلوگیری از عوارضی مانند نکروز هستند.
